Waldorf- of Vrije School?

Ruim 100 jaar geleden ontwikkelde Rudolf Steiner de Waldorfpedagogiek. Deze pedagogiek vormt tegenwoordig de basisinspiratie voor wereldwijd 1251 scholen in 70 landen. Van Egypte tot IJsland, van Zwitserland tot Zuid Korea. Ze heten Waldorfscholen, Steinerscholen of, alleen in Nederland: Vrijescholen.
Al deze scholen hebben zich in de afgelopen 100 jaren ontwikkeld en veranderd, mede afhankelijk van de hun omgevende factoren zoals cultuur en mentaliteit, populatie- en maatschappijverandering en (inter)nationale wetgeving. We kunnen zien dat de mogelijkheden én beperkingen in de enkele landen nogal verschillen en zeer divers uitpakken.

Basisschool Auryn heeft bewust ervoor gekozen om in haar titel de naam ‘Waldorfschool’ te voeren i.p.v. ‘Vrijeschool’. De meest essentiële reden hiervoor is de organisatievorm. Een fundamenteel element van de door dhr. Steiner vormgegeven pedagogiek is het leerkrachtenzelfbestuur. Daarmee was de leerkracht niet meer een uitvoerder van andermans ideeën en opdrachten (zoals dit toen gebruikelijk was), maar kon autonoom en vanuit eigen inzicht les geven aan zijn leerlingen. Volgens Steiner is dit de voorwaarde om vernieuwend en dynamisch onderwijs te kunnen geven, dat zich oriënteert aan de leerlingen!
In Nederland zijn – voor zover wij weten – vrijwel alle Vrijescholen als stichtingen georganiseerd, een organisatiestructuur, die principieel onverenigbaar is met het oorspronkelijke idee van de Waldorfschool.

Je zou kunnen zeggen: in de familie van de Waldorfscholen voelen we ons dus eerder thuis dan in de familie van de Vrijescholen. Te denken valt daarbij aan de werkelijk evenwichtige benadering van de mens als geheel via willen, voelen en denken; minder nadruk op cognitieve prestaties en het vermijden van een (methode)toetscultuur. Hetzelfde geldt voor het vormgeven van de sociale structuur op school en het werken aan gemeenschapsvorming.

Hiermee sluiten we niet uit dat er Vrijescholen zijn, waar één of meer van de bovengenoemde elementen wel een plek hebben. In tegenstelling tot het begrip Vrijeschool, brengt de naam Waldorf onze intenties echter verreweg het beste tot uitdrukking.